"Υπάρχουν μερικά θέματα που θεωρούνται "ταμπού" στην Ελλάδα. Ιδίως θέματα που αφορούν εθνότητες, μειονότητες, γλωσσικά ιδιώματα. Υπάρχουν και παρεξηγημένες έννοιες, σε σχέση με τα θέματα αυτά. Η λέξη "Βλάχος" έχει καταντήσει να σημαίνει τον χωριάτη, τον αγράμματο, τον άξεστο. Η περίπτωση των βλάχων είναι μοναδική. Η καταγωγή τους, η γλώσσα τους, δεν έχει ομοιότητα με τις περιπτώσεις που αναφέραμε (Αρβανίτες, Τσιγγάνοι, Σλάβοι, ’βαροι Φράγκοι). Βίαιη εισβολή βλάχων δεν μαρτυρείται στην ιστορία. Η γλώσσα τους λατινογενής, παραπέμπει στους αιώνες της Ρωμαϊκής κατάκτησης. Υπάρχει αρκετό μυστήριο αλλά και στερεή βεβαιότητα: όσοι λέγονται βλάχοι στον τόπο μας, αισθάνονται περισσότερο Έλληνες ακόμα και από αυτούς που υποστηρίζουν ότι είναι και ευθέως απόγονοι του Περικλή. Οι δρόμοι μας είναι γεμάτοι από ονόματα εθνικών ευεργετών που ήταν βλάχοι." ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ, Δ/ντης της "Ελευθεροτυπίας" προλογίζοντας το βιβλίο του Γ. Έπαρχου: "Αυτοί είναι οι βλάχοι" (εκδόσεις Γαβριηλίδης). Στις 20-21 Ιανουαρίου 1996 πραγματοποιήθηκε σεμινάριο με χορούς των Βλάχων. Την επιμέλεια της συνάντησης είχε ο Γιάννης Τσιαμήτρος, δάσκαλος Παραδοσιακών χορών. Ο εισηγητής παρουσίασε τα αποτελέσματα της πολυετούς έρευνάς του στους χορούς και τα τραγούδια των Βλάχων, τόσο από επιτόπιες έρευνες στις ανωτέρω περιοχές, όσο και από τις συναντήσεις - "ανταμώματα" της ομοσπονδίας των Συλλόγων Βλάχων (Σέλι Βέροιας, Μέτσοβο, Νάουσα, Ιεροπηγή Καστοριάς κ.α.), αλλά και από τα βιώματά του ως γνήσιος Βλάχος απο το Βέρμιο. Οι χοροί που διδάχθησαν ήταν: Α) ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΒΛΑΧΩΝ ΠΑΪΚΟΥ, ΣΕΡΡΩΝ, ΠΡΟΣΩΤΣΑΝΗΣ: -
Φραγκίτσα: χορός του γάμου με ομώνυμο τραγούδι. -
Χατζηστέργιος: αναφέρεται σε ιστορικό πρόσωπο (μεγαλοτσέλιγκα). -
Κάτω στην Ασπρη Πέτρα: με ιστορικό τραγούδι. Β) ΒΛΑΧΟΙ ΒΕΡΝΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ: -
Μπεράτικο: κύκλικός χορός. -
Λεωνίδας: αναφέρεται στον καπετάν Λεωνίδα Χατζημπύρο (1855-1880). -
Τσάμικος (3/4). -
"45": η μελωδία του μοιάζει με την Μακεδόνικη Ζαβλιτσένα ή Τρίτα Πατά, όμως έχει εναλλαγή στην αγωγή (αργό-γρήγορο) και χορεύεται στα δύο. -
Ζαχαρούλα: η γνωστή ηπειρώτικη μελωδία-γύρισμα η οποία εδώ χορεύεται εντελώς διαφορετικά. -
Φιάτα νίκα: με βλάχικο τραγούδι του γάμου το οποίο συναντάμε στα βλαχοχώρια της Ηπείρου με άλλο ρυθμό και μελωδία. Γ) ΒΛΑΧΟΙ ΓΡΕΒΕΝΩΝ: -
Στρωτός: με τραγούδι σε βλάχικη γλώσσα -
Καραπατάκης. -
Τσαρίτσα. -
Συγκαθιστός με γύρισμα: χορός του γάμου, κατά ζεύγη, χωριστά και αντικριστά. -
Κινίκ. Δ) ΒΛΑΧΟΙ ΗΠΕΙΡΟΥ: -
Βασιλαρχόντισσα: Στο Μέτσοβο το τραγούδι της ήταν μοιρολόι. Αναφέρεται στην κόρη ενός άρχοντα του Μετσόβου που την απήγαγαν κλέφτες. -
Συγκαθιστός Μετσόβου: Χορός του γάμου. -
Βιργινάδα. -
Γιάννη Κώστα: Ο κατεξοχήν Συρρακιώτικος χορός που χορεύονταν σε διπλοκαγκελο ή τριπλοκάγκελο. -
Μπεράτι βαρύ: σε δύο παραλλαγές, την ευρέως διαδεδομένη σε όλη την Ήπειρο και αυτή των βλάχων Κεφαλόβρυσου Πωγωνίου. | |